روغن آفتابگردان

گل آفتابگردان از واژه ی Helios  به معنای خورشید و Anthos به معنای گل است.سایه زرد روشن و شکل گرد گل و گلبرگ ها همگی باعث شدند هلیانتوس به آفتابگردان لقب داده شود. آفتابگردان همیشه رو به خورشید است و به نور زیادی برای رشد احتیاج دارد و مناطق گرمتر برای رشد آن مناسب تر است.

دو نوع دانه آفتابگردان وجود دارد دانه ی روغنی و غیر روغنی، دانه های غیر روغنی دانه های راه راه سیاه و سفید است نمی توانند روغن تولید کنند ولی سرشار از پروتئین، ویتامین E، سلنیوم و سایر مواد مغذی هستند که برای بدن بسیار مفید است و به عنوان یک میان وعده عالی استفاده می شود. دانه های حاوی روغن ، دانه های سیاه و خاکستری هستند که به شکل اشک در یک پوسته سیاه محصور شده اند که ابتدا پوست آن ها جدا شده و هسته آن برای روغن گیری فشرده می شود و باقی مانده آن (کنجاله) که سرشار از پروتئین است برای خوراک دام استفاده می شود.

استخراج روغن آفتابگردان

به طور کلی تولید روغن آفتابگردان شامل مراحل زیر است:

تمیز کردن دانه

آسیاب دانه

استخراج روغن با پرس سرد یا گرم و استخراج با حلال

تصفیه روغن

زمستانه یا وینترایز

روش پرس سرد(Cold Pressed) : ابتدا دانه های آفتابگردان از پوسته های سخت جدا شده و هسته حاصل کمی خرد شده و بین استوانه های پیستونی شکل می چرخند و روغن استخراج می شود. روغن حاصل روغن فوق بکر می باشد در این روش مقداری روغن در دانه ها باقی می ماند.

روش پرس گرم (warm Pressed): برای اینکه روغن بیشتری از دانه ها خارج شود پرس گرم بهتر عمل می کند و دانه های آفتابگردان کمی حرارت داده می شوند سپس همانند روش استخراج پرس سرد روغن گیری انجام می شود. گرما باعث کاهش ویسکوزیته روغن شده و راحت تر از دانه خارج می شود.

استخراج با حلال: برای استخراج بیشترین حجم روغن از دانه آفتابگردان، این دانه ها باید پس از گذر از مرحله پرس تحت تاثیر یک حلال قرار بگیرند. در این مرحله با استفاده از حلال هایی چون هگزان بازدهی بیشتری از استخراج روغن به دست می آید. چون روغن یک ماده غیرقطبی است تمایل به حل شدن در حلال های غیرقطبی دارد. این حلال با روش تقطیر از روغن استخراج شده جدا می شود.

انواع روغن آفتابگردان:

 با توجه به روش فراوری و تصفیه سه نوع روغن آفتابگردان وجود دارد :

روغن آفتابگردان با اسید لینولئیک بالا

روغن آفتابگردان با اسید  اولئیک متوسط

روغن آفتابگردان با اسید اولئیک بالا

تفاوت این سه روغن دروجود  اسیدهای چرب اصلی می باشد . روغن با اسید اولئیک بالاتر طعم خنثی تری دارد و باعث می شود طعم واقعی غذا حفظ شود. وجود اسید اولئیک بالا باعث افزایش ماندگاری غذا می شود.

وجود اسید اولئیک بالا در روغن باعث افزایش پایداری روغن شده و می تواند حرارت بالایی را تحمل کند و آن را به روغنی ایده آل برای سرخ کردن تبدیل کند. روغن آفتابگردان با اسید اولئیک بالا به دلیل کیفیت بالاتر دارای قیمت بیشتری نسبت به دو روغن دیگر است. استفاده از روغن آفتابگردان با اسید اولئیک بالا ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد . FDA  ایالات متحده به تولید کنندگان محصولات روغن آفتابگردان با اسید اولئیک بالا اجازه می دهد این ادعا را روی برچسب محصولات خود بیان کنند.

روغن آفتابگردان با اسید لینولئیک به علت ناپایدار بودن باید ابتدا هیدروژنه شود تا پایدار تر شود. این روغن برای  سالاد و پخت و پز مناسب تر است.

فواید روغن آفتابگردان:

روغن آفتابگردان یک روغن طلایی و سبک است که سرشار از ویتامین E  می باشد و جایگزینی عالی برای سایر روغن های پخت و پز است. این روغن در اواخر دهه 1970 به عنوان روغنی فاقد کلسترول، حاوی مواد معدنی و ویتامین بالا محبوبیت پیدا کرد. برخی از خواص رایج روغن آفتابگردان در زیر ذکر می شود.

روغن  آفتابگردان حاوی ویتامین E بالاتری نسبت به سایر روغن های پخت و پز است . ویتامین E یک ویتامین ضروری است که به عملکرد عروق کرونر کمک می کند، سلامت چشم را ارتقا می دهد و از علائم پیری پوست را کاهش می دهد. مصر روغن آفتابگردان راه خوبی برای بالا نگه داشتن سطح ویتامین E بدن شما است.

کلسترول برای قلب مضر است و روغن آفتابگردان تقریبا بدون کلسترول است و آن را به گزینه ای محبوب برای افرادی که از بیماری های قلبی مختلف رنج می برند تبدیل میکند. تقریبا 80 درصد چربی های اشباع شده دارد ، چربی هایی که برای سلامت قلب شما مفید هستند و این روغن به حفظ و تنظیم کلسترول در بدن کمک می کند.

وجود ویتامین E در روغن آفتابگردان به این معنی است که این روغن برای پوست مفید می باشد و با علائم پیری مبارزه می کند و از چین و چروک های زودرس جلوگیری می کند و پوست را مرطوب نگه می دارد .

وجود ویتامین E در روغن آفتابگردان به سیستم ایمنی بدن کمک میکند زیرا به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و سدهای غشای سلولی را تقویت می کند و آنها را در برابر ویروس ها و باکتری هایی که می توانند باعث بیماری شوند محافظت می کند و به ساخت و ترمیم بافت ها و آنزیم هاییی که برای عملکرد سالم بدن ضروری هستند کمک می کند.

روغن آفتابگردان همچنین سرشار از اسیدهای چرب امگا 6 است.

چه کسانی نباید روغن آفتابگردان بخورند؟

مصرف روغن آفتابگردان برای افراد سالم و در حد اعتدال بلامانع است، اما برخی افراد ، که دارای حساسیت  به روغن آفتابگردان هستند و یا دارای مشکلات کبدی هستند باید در مصرف این روغن احتیاط کنند یا از مصرف آن به طور کامل خودداری کنند.

نتیجه گیری:

با توجه به مزایای بسیاری که روغن آفتابگردان دارد، توصیه می‌شود که این روغن را به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود استفاده کنید تا از فواید آن برای سلامتی و زندگی بهتر خود بهره‌مند شوید. روغن آفتابگردان طعم خوبی به غذاهای سرخ شده می دهد روغن آفتابگردان از محصولاتی است که از دیرباز برای سرخ کردن مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علت اصلی این امر، نقطه دود بالای روغن آفتابگردان (حدود ۲۳۲ درجه سانتی‌گراد) است. بنابراین می‌توانید از این محصول برای سرخ کردن‌های کوتاه‌مدت یا تفت دادن، سرخ کردن طولانی‌مدت و عمیق مواد غذایی استفاده کنید. از طرفی، این روغن سرخ کردنی زیروترانس بوده و در نتیجه باعث افزایش سطح کلسترول بد خون نخواهد شد. روغن آفتابگردان حاوی مقادیر قابل توجهی از اسیدهای چرب ضروری مانند  امگا۶ و امگا۹ است. ویتامین‌ E موجود در روغن آفتابگردان به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی و طبیعی، در کنار اسیدهای چرب ضروری عامل مهمی در مبارزه با اثر رادیکال‌های آزاد بوده و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان را کاهش خواهد داد.